Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçeklesevinçli bir düzen değildir. Hukuk, topluluk ortamında insanoğluın elhak nite davrandıklarını değil, nite davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak bâtınin vardır. Adalet kıymeti nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene eklemek, sosyal hayatın gerçekleşmesini peylemek icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin önsına ikrar edilmesi ve uyulması müstelzim, pekâlâ hak kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle topluluk ortamında insanoğluın davranış ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her devir mümkündür. “İşte ahbaplık, anatomi davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir mekanizma, bir bütündür.” İnsan-anatomi, anatomi-doğa ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru bâtınin evrensel ilkelerle güvence şeşna düzenınmasıdır. Hukuk, adamlık seviyesi bâtınin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birgani düşünüm ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, topluluk sözleşmesi, doğa ve insanoğlu olarak tamlayan mezheplerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini peylemek maksadıyla konulan ve halk gücüyle desteklenen kaide, kazı ve seçimın kâffesidür. Henüz münteşir bir tanılamamıyla ahbaplık, adalete yönelmiş sosyal yaşlakin düzenidir. Hukuk Sözcük Medlulı Hukuk kelimesi Arapça “kazı” kökünden gelir ve kazı kelimesinin çoğkoca olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “kazı” kelimesinin çoğkoca “beddua’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na bakarak ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım ancakü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mazmunı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet mazmunında da kullanılır. Teknik Medlulı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu bâtınin hala doyurucu bir tanılamam yapılamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok ikrar edilen tanılamamı ise: “Makul bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması talih zoruna (müeyyide) demetlanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak ahbaplık, kendi ortamında kök olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri mevzu saha kısmına Özel Hukuk, zevat ile talih veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ivaz Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun başlıca ast dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku sair toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik talih aracılığıyla güvenceye düzenınmış ve cebri yapmış oldurımlara iye olmasıdır. Hukuk kuralları anatomi davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun boy bos hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde dublör nitelikteki cümle durumlarda uygulanması katkısızlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk sahaında yapmış oldurım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek bâtınin kullanılır. Hukuk düzenini katkısızlamayı ve korumayı lakinçlayan yapmış oldurımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları kösteklemek bâtınin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, mahpus ve tıngır cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kelepir yama; mevhibe hukukunda mevhibe ve gizliceçılık cezaları kabil bambaşka ahbaplık dallarında bambaşka yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakadar çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; bilinçi bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik değil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek veya siyasal mezhepleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan ahbaplık, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş sosyal bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kullanışlı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun sosyal hayatı düzenleyip insanoğluın barış ve güvenlik ortamında bir arada yaşamalarını katkısızlamaktır. 2. Tatbikî Yarar (Sosyal İhtiyaçların Alınlanması) Hukukun kullanışlı amacını, sosyal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile topluluk ortamında yaşayan insanoğluın, birbirleri ile tasarlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun yapısından meydana gelen gereksinimlerinı önlamaya çdüzenışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek ahbaplık düzeni hayatın kök gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun doğal yapısına ve bundan gelecek mevrut gereksinimlerine muvafık bulunmak zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, iktisadi gerçeklere de vabestedır; iktisadi ihtiyaçlara uymalı ve onları önlamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile muayyen bir yapılanma şeşna aldığı içtimai ihtiyaçları, özü salt bir muadelet düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak sahici kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En endamsız tanılamamıyla hak, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) bulunmak üzere iki bambaşka anlamda kullanılır. Adalet esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet mazmunında kişisel bir özelliği deyimler. şahsiyet her devir haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni toka etmek uğrunda temelli ve değkârmez bir çaba gösterir. İşte bu davranış ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile alakadar oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak mefhumı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilinti biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık sahaında hukuki boy bos olarak lakırtı konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Toplum bâtınindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini bâtınermiş kurallar cümleü olarak ahbaplık, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve değerlendirmek durumunda bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin böylelikle, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak mefhumı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm ahbaplık sistemine ve sistemlerine egemen bulunan, nesnel ve salt bir boy bos niteliğindeki adalettir. Hukuk bir topluluk düzenini bâtınerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; icap mevcut düzeni esirgemek, gerekse onu değkârtirmeyi meşrulaştırmak bâtınin her devir adalete başvurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta önmıza müesses ahbaplık düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim ahbaplık mazmunında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut ahbaplık düzenlerinin namına muvafık olup olmadığı açısından bir boy bos ve yorum ölçüsü olur. Gene bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve aksi önlıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon abra ortamında olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi katkısızlanır. Alışılagelen olarak tüm ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal yaşlakin uyacak, hem de bu sosyal hayatın barış ortamında sürebilmesi bâtınin bir düzen görünümünü katkısızlamaya çdüzenışacaktır.